1. Giới thiệu về làng Diềm Bắc Ninh
Làng Diềm là tên nôm của Viêm Xá xưa, nay thuộc khu phố Viêm Xá, phường Kinh Bắc (Bắc Ninh). Nơi đây là ngôi làng cổ kính mang đậm bản sắc lịch sử, văn hóa truyền thống của vùng đất Kinh Bắc. Làng Diềm Bắc Ninh đặc biệt nổi tiếng là cái nôi của dân ca quan họ – di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại được UNESCO công nhận. Chỉ cách Hà Nội khoảng 40km, làng Diềm ở Bắc Ninh đã trở thành điểm đến được yêu thích của nhiều du khách.
2. Những địa điểm tham quan tiêu biểu của làng Diềm
Khu phố Viêm Xá (làng Diềm) là một minh chứng sống động cho đặc trưng "làng trong phố, phố trong làng" của đô thị Bắc Ninh. Nơi đây lưu giữ một hệ thống di sản văn hóa đậm nét quan họ. Nếu có cơ hội du lịch Bắc Ninh 1 ngày, bạn đừng bỏ lỡ các địa điểm sau:
2.1. Đền Vua Bà
Làng Viêm Xá là nơi có đền Vua Bà – địa điểm thờ Thủy tổ quan họ. Tương truyền, Vua Bà là con gái vua Hùng, nổi tiếng tài sắc. Trong một lần du xuân, bà đã dừng chân tại làng Diềm quan họ Bắc Ninh bởi cảnh sắc hữu tình, rồi ở lại gây dựng cuộc sống, mở mang phong tục và giáo hóa người dân.
Bà còn dạy dân ca hát, những lời ca mộc mạc dần được trau chuốt thành làn điệu quan họ mượt mà. Để tưởng nhớ công ơn của bà, dân làng đã lập nên đền Vua Bà. Đền Vua Bà là một công trình kiến trúc cổ kính, tọa lạc giữa làng và hướng ra sông Cầu.
Đền có kiến trúc kiểu chữ Nhị, gồm hai phần chính là Tòa Tiền tế ba gian và Hậu cung một gian. Vật liệu xây dựng chủ yếu là gạch, ngói và gỗ lim. Bộ khung nhà được gia công tỉ mỉ với kỹ thuật soi gờ, bào trơn, đóng bén. Trên thượng lương Tòa Tiền tế còn khắc dòng chữ Hán ghi dấu thời gian xây dựng.
Dù không đồ sộ hay cầu kỳ, đền Vua Bà làng Diềm Bắc Ninh vẫn mang lại giá trị lịch sử và nhân văn sâu sắc. Năm 1994, đền thờ Vua Bà đã được Nhà nước công nhận là Di tích lịch sử văn hóa quốc gia.
2.2. Đình làng Diềm
Đình làng Diềm Bắc Ninh được xây dựng năm 1692, là nơi thờ Đức thánh Tam Giang – hai anh em Trương Hống và Trương Hát. Ấn tượng đầu tiên khi đến đây là tòa Đại đình bốn mái đao cong nằm uy nghi giữa làng. Bên trong, không gian thoáng rộng nổi bật với bốn cột gỗ lớn chu vi lên tới 2,14m. Kiến trúc đình tuân thủ nét truyền thống Việt, với hầu hết các chi tiết khung nhà được bào trơn đóng bén.
Nghệ thuật chạm khắc tại đình làng Diềm Viêm Xá Bắc Ninh tập trung chủ yếu ở cửa võng và nhang án thờ, hai di vật quý giá nhất tại đây. Cửa võng được thếp vàng rực rỡ, trang trí tỉ mỉ từng chi tiết nhỏ, tạo nên vẻ đẹp nổi bật hiếm có so với nhiều đình làng khác. Đặc biệt, khoảng 300 năm trước, dân làng Diềm từng cử những cô gái duyên dáng, xinh đẹp đón khách, mời nước, mời trầu tại đình, thể hiện nét văn hóa ứng xử giao tiếp độc đáo của người quan họ. Năm 1964, đình Diềm đã được Bộ Văn hóa công nhận là Di tích kiến trúc nghệ thuật.
2.3. Đền Cùng – giếng Ngọc
Sẽ thật thiếu sót nếu như du lịch làng Diềm Bắc Ninh mà bạn không ghé thăm đền Cùng – giếng Ngọc. Nơi đây là một chốn địa linh thờ Mẫu Tam Phủ từ ngàn xưa. Ngay khi bước qua cổng tam quan phủ rêu phong, du khách sẽ cảm nhận được vẻ cổ kính, hài hòa mà vẫn trang nghiêm của quần thể kiến trúc. Không gian thoáng đãng cùng những cây cổ thụ xanh mát quanh năm sẽ mang lại cảm giác yên bình, trong lành cho mọi du khách.
Đền Cùng thờ hai nàng công chúa Tiên Dung và Thủy Tiên, con vua Lý Thánh Tông, những người có công khai lập làng và truyền nghề cho dân. Đây là điểm đến thu hút đông đảo du khách thập phương về chiêm bái, cầu mong tình duyên, công danh sự nghiệp và gia đạo tốt lành.
Nổi bật trong khuôn viên đền là giếng Ngọc hình bán nguyệt rộng khoảng 20m², với dòng nước ngọt lành không bao giờ cạn và nhiều câu chuyện kỳ bí về ba "ông cá thần". Du khách đến đây không chỉ để cầu may mắn mà còn mong muốn tự tay lấy nước giếng để thanh lọc cơ thể và làm mới tinh thần, hy vọng một năm tràn đầy niềm vui.
2.4. Nhà hát Dân ca Quan họ Bắc Ninh
Làng Diềm Bắc Ninh không chỉ nổi tiếng với đền Cùng – giếng Ngọc mà còn gây thương nhớ với các làn điệu dân ca. Nhà hát Dân ca Quan họ có diện tích 500m², là nơi thường xuyên diễn ra các sự kiện văn hóa, văn nghệ, tạo nên một không gian đặc sắc.
Bên cạnh đó, địa phương còn có một câu lạc bộ Quan họ và nhiều nhà nghệ nhân phục vụ du khách đa dạng các dịch vụ. Nổi bật phải kể đến thưởng thức ẩm thực truyền thống (cơm quan họ, bánh khúc), nghe hát Quan họ tại nhà nghệ nhân, và xem các buổi biểu diễn Quan họ cộng đồng tại đình làng. Tuy nhiên, phần lớn những hoạt động này vẫn mang tính tự phát từ cộng đồng, người dân.
2.5. Chùa Hương Sơn (chùa Làng Diềm)
Tọa lạc tại vị trí đắc địa trong vùng đất giàu lịch sử, chùa Diềm (Hưng Sơn Tự) được khởi dựng từ khá sớm, có thể từ thế kỷ VI theo truyền thuyết về Đức Thánh Tam Giang. Ngôi chùa này nổi bật với bộ sưu tập tượng Phật có niên đại từ thế kỷ XVII - XVIII, mỗi bức tượng là một tác phẩm điêu khắc tinh xảo và giá trị nghệ thuật cao. Ngoài ra, chùa Diềm còn là nơi diễn ra nhiều lễ hội truyền thống quan trọng như lễ Thượng Nguyên (15/1) hay lễ vía Phật Quan Âm Bồ Tát thành đạo (19/6), góp phần gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa địa phương.
>>> Xem thêm: Tổng hợp các địa điểm du lịch tâm linh Bắc Ninh cầu may mắn, bình an
3. Lễ hội làng Diềm Bắc Ninh diễn ra như thế nào?
Vào mùng 6/2 Âm lịch hàng năm, lễ hội làng Diềm Bắc Ninh sẽ chính thức khai mạc với cả phần lễ và phần hội đặc sắc. Phần lễ mở màn bằng màn chạy cờ, tiếp đó là biểu diễn trống hội và tái hiện sự tích Vua Bà phát lệnh mở hội xuân cùng hoạt động tung cầu, cướp cầu sôi nổi.
Điểm nhấn quan trọng là lễ rước ngai thờ, bài vị Vua Bà đi khắp làng với sự tham gia của hàng trăm người. Đoàn rước sẽ dừng chân tại đền Cùng - giếng Ngọc, nơi các cụ cao niên lấy nước từ giếng thiêng về đền Vua Bà để thực hiện nghi lễ tắm Vua Bà trang nghiêm. Các nghi lễ hội làng Diềm Bắc Ninh thể hiện lòng thành kính sâu sắc, cầu mong Vua Bà che chở cho dân làng làm ăn thuận lợi, mùa màng bội thu và cuộc sống bình an.
Phần hội sôi nổi với các hoạt động giao lưu văn hóa Quan họ truyền thống như hát thờ tại đền Vua Bà, đền Cùng - giếng Ngọc… Trong suốt ba ngày diễn ra, du khách còn có thể tham gia nhiều hoạt động văn hóa, thể thao và trò chơi dân gian hấp dẫn như thi đấu cờ tướng, bóng chuyền hơi, đánh đu, đập niêu hay bịt mắt bắt vịt.
Lễ hội làng Diềm Bắc Ninh được tổ chức thường niên nhằm tôn vinh các bậc tiền nhân, khơi dậy niềm tự hào về truyền thống văn hóa dân tộc. Đồng thời, đây cũng là dịp nâng cao ý thức cộng đồng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị độc đáo của dân ca Quan họ Bắc Ninh - Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
4. Làng Diềm ở Bắc Ninh có đặc sản gì?
Ngoài những làn điệu quan họ, làng Diềm còn trứ danh với món bánh khúc truyền thống. Món bánh dân dã này mang sắc xanh bình dị, mộc mạc và hương vị thảo thơm, như gói trọn tình người nơi đây. Bánh khúc làng Diềm có hình bán nguyệt tựa bánh gối, nhưng mép bánh không cầu kỳ mà giữ nét tự nhiên. Nhân bánh có hai loại bao gồm nhân đậu xanh bùi thơm hoặc nhân thịt lợn béo ngậy.
Bánh khúc làng Diềm Bắc Ninh được hấp như đồ xôi, khi chín lớp vỏ từ xanh nhạt chuyển sang xanh thẫm, thậm chí có màu đen bóng nếu tỉ lệ rau khúc nhiều. Đặc biệt, dù ăn 4 - 5 chiếc, thực khách vẫn không hề ngán mà chỉ thêm thòm thèm hương vị độc đáo của món bánh này.
>>> Tham khảo: Tour du lịch Bắc Ninh miễn phí chi tiết năm 2025!
5. Một số lưu ý khi tham quan làng Diềm quan họ Bắc Ninh
Khi ghé thăm làng Diềm Bắc Ninh, để có một trải nghiệm trọn vẹn và tôn trọng giá trị văn hóa nơi đây, bạn nên lưu ý những điều sau:
- Trang phục: mặc lịch sự, kín đáo khi tham quan các di tích như đình, đền, chùa
- Giữ gìn không gian: làng Diềm là nơi linh thiêng và giàu giá trị văn hóa, vì vậy hãy giữ yên tĩnh, đi nhẹ nói khẽ và tránh gây ồn ào
- Bảo vệ hiện vật: tuyệt đối không viết, vẽ hay chạm tay vào các hiện vật, kiến trúc cổ. Đồng thời, không xả rác bừa bãi trong làng hay khuôn viên di tích.
- Thưởng thức Quan họ: nếu có dịp lắng nghe liền anh, liền chị hát Quan họ, hãy chú ý lắng nghe và không ngắt lời
- Ẩm thực: bạn có thể mua trực tiếp bánh khúc làng Diềm tại các nhà dân làm bánh để đảm bảo bánh tươi ngon nhất
Ngoài ra, bạn có thể kết hợp tham quan làng Diềm và các địa điểm du lịch Bắc Ninh nổi tiếng gần đó như đền Bà Chúa Kho (khoảng 5km), thành cổ Bắc Ninh (khoảng 5,4km), bảo tàng Bắc Ninh (khoảng 5,6km) và văn miếu Bắc Ninh (khoảng 6,1km). Đây đều là những địa điểm du lịch cực kỳ thú vị và nổi tiếng.
Làng Diềm Bắc Ninh không chỉ là cái nôi của dân ca Quan họ mà còn là biểu tượng sống động cho tình yêu văn hóa truyền thống. Nơi đây vừa gìn giữ những làn điệu cổ vừa phát huy tinh thần cộng đồng và nét đẹp kiến trúc làng quê. Mỗi chuyến thăm làng Diềm là một hành trình trở về với cội nguồn, để lắng nghe, cảm nhận và thêm yêu những giá trị văn hóa ngàn đời của dân tộc.
Sau một ngày đắm mình trong không gian văn hóa truyền thống tại làng Diềm Bắc Ninh, hẳn bạn đang tìm kiếm một nơi nghỉ ngơi lý tưởng. Để khép lại hành trình khám phá xứ Kinh Bắc một cách trọn vẹn và thư thái nhất, Vinpearl Hotel Bắc Ninh chính là lựa chọn hoàn hảo.
Tọa lạc tại vị trí đắc địa ngay trung tâm thành phố, Vinpearl Hotel Bắc Ninh mang đến sự tiện nghi đẳng cấp với hệ thống phòng ốc sang trọng, bể bơi rộng rãi trong nhà, massage thư giãn, phòng họp hội nghị... Đây sẽ là điểm dừng chân lý tưởng để bạn nạp lại năng lượng và sẵn sàng cho những trải nghiệm tiếp theo.
_1742996408_1743220457.jpg)
_1743220365.jpg)
